Tổng quan về hen suyễn

Hen suyễn là gì?

Hen suyễn là một vấn đề ở đường hô hấp trong thời gian dài, nó có thể làm cho bạn cảm thấy khó thở. Những đường dẫn khí trở nên hẹp hơn và không khí di chuyển qua rất khó khăn, nó dẫn tới thở khò khè trầm trọng và không thở được, hay còn gọi là hen suyễn. Không có phương pháp điều trị, nhưng hầu hết chúng ta có thể kiểm soát được triệu chứng của nó.

Tỷ lệ hen suyễn ngày càng tăng

Số người bị hen suyễn ở Mỹ tăng đều trong nhiều thập kỉ, một số nhà nghiên cứu cho rằng đó là do vấn đề vệ sinh ngày càng tốt hơn: theo lý thuyết trẻ em ít bị nhiễm trùng dẫn tới hệ thống miễn dịch kém phát triển đồng nghĩa với nguy cơ hen suyễn cao hơn. Cũng có thể do chúng ta hay sử dụng thuốc xịt làm sạch nhà, không sử dụng nhiều aspirin hoặc có mức vitamin D thấp hơn.

Những ai thường bị hen suyễn?

Thông thường, hen suyễn phát triển từ lúc nhỏ nhưng nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn ở bất cứ độ tuổi nào. Những người bị dị ứng hoặc bố mẹ hay họ hàng trong gia đình mắc hen suyễn đều có nguy cơ mắc hen suyễn. Nhiều bé trai mắc hen suyễn hơn các bé gái nhưng nó lại phổ biến hơn ở phụ nữ so với đàn ông.

Hen suyễn do nghề nghiệp

Một số loại công việc có thể làm tăng cao nguy cơ mắc hen suyễn ở người lớn như làm việc trong nhà máy hoặc nơi bạn thường xuyên tiếp xúc với không khí có chất hóa học hoặc bụi bẩn.

Hút thuốc

Vài nghiên cứu đưa ra rằng những trẻ vị thành niên và người lớn thường xuyên hút thuốc thường bị hen suyễn. Có những bằng chứng mạnh mẽ chỉ ra rằng khói thuốc lá cũng là một trong những lí do chính gây hen suyễn. Những trẻ em ở xung quanh những người hút thuốc lá cũng có nguy cơ mắc hen suyễn cao hơn và sớm hơn.

Liên quan đến thừa cân?

CDC (Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ) phát hiện rằng 4 trong 10 người trưởng thành mắc hen suyễn bị béo phì trong khi có ít hơn 3 trong 10 người trưởng thành không bị hen suyễn.

Nguyên nhân dẫn tới hen suyễn

Một số tác nhân nhất định có thể làm cho tình trạng viêm hô hấp của bạn tồi tệ hơn, viêm sưng làm cho không gian bên trong nhỏ hơn. Tại cùng thời gian đó, cơ thể của bạn có thể tạo thêm chất nhầy làm tắc nghẽm đường thở. Điều đó thực sự gây khó khăn cho không khí đi vào và đi ra khỏi phổi của bạn, chúng làm cho bạn thở khò khè và khó thở.

Những triệu chứng của hen suyễn

Bạn có thể bị hụt hơi, thở hổn hển và cảm thấy căng cứng hoặc nghe tiếng rít trong ngực thậm chí bạn không thể ngừng ho.Một cơn hen suyễn nặng có thể đe dọa đến tính mạng nếu như bạn không sử dụng thuốc để kiểm soát nó.

Khi nào thì phải gọi cấp cứu

Nếu như bạn quá khó thở khi đi bộ hay nói chuyện, môi hoặc móng tay của bạn có màu xanh hay khi sử dụng bình xịt hỗ trợ không giúp được bạn, cơ thể của bạn rơi vào trạng thái không đủ oxi. Bạn sẽ cần phải được cấp cứu để mở rộng đường thở và cung cấp oxi trở lại.

Những dấu hiệu cảnh báo sớm

Thỉnh thoảng, hen suyễn sẽ dẫn tới những triệu chứng bất ngờ. Bạn có thể ho nhiều (đặc biệt là buổi tối), khó ngủ, cảm thấy mệt mỏi mà không có lý do hoặc dường như bạn bị hết hơi. Những điều này sẽ không ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của bạn nhưng chúng có thể là tín hiệu cho thấy nguy cơ cơn hen suyễn của bạn đang đến.

Chẩn đoán

Một bài kiểm tra chức năng của phổi được gọi là đo chức năng hô hấp để đo lượng khí bạn có thể hít vào và thở ra. Kết quả thu được giúp bác sĩ đưa ra được quyết định liệu bạn có bị hen suyễn không và mức độ của nó như thế nào. Bác sĩ cũng có thể đề nghị thực hiện kiểm tra dị ứng để xác định một số yếu tố nguyên nhân.

Dị ứng

Những thứ thường có thể dẫn tới dị ứng như nấm mốc, mạt bụi, côn trùng; phấn từ cây, cỏ hoặc hoa; một số loại thức ăn như các loại hạt, trứng và cá. Nếu các loại phấn là nguyên nhân dị ứng của bạn, có lẽ bạn sẽ nhận thấy các triệu chứng hen suyễn của mình tồi tệ hơn vào cùng một thời điểm mỗi năm.

Thú cưng

Vấn đề ở đây là lông hay những mô da chết từ thú cưng của bạn bám lại trên quần áo, đồ đạc trong nhà, sàn nhà và tường. Khi bạn hít nó vào nó có thể kích thích cơn hen suyễn trong vòng 15 phút. Những người dị ứng với mèo, phản ứng với protein có trong nước bọt, da và nước tiểu. Protein này có thể lưu lại trong không khí hoặc trên các bề mặt và có thể gây ra cơn hen suyễn.

Ô nhiễm không khí

Không khí ô nhiễm có thể làm cho triệu chứng hen suyễn tồi tệ hơn, những nguyên nhân hàng đầu bao gồm sương khói, khói thuốc lá, sơn phun và keo xịt tóc. Chúng không gây ra dị ứng nhưng chúng kích thích đến đường hô hấp của bạn. Chúng được biết đến như một tác nhân gây hen suyễn không dị ứng.

Tập thể dục

Mặc dù việc tập thể dục rất tốt cho bạn, các hoạt động thể chất có thể gây ra các triệu chứng đối với nhiều người, triệu chứng này được gọi là hen suyễn do tập thể dục. May mắn là bạn có thể kiểm soát hen suyễn vì vậy bạn không phải từ bỏ các hoạt động, thể thao hoặc các hoạt động khác mà bạn thích.

Thời tiết

Thời tiết có thể khiến cho các triệu chứng hen suyễn nặng hơn, khi nhiệt độ hạ xuống đột ngột sẽ làm tăng nguy cơ xuất hiện cơn hen suyễn. Với không khí cực kì ẩm hoặc rất khô cũng có thể kích thích các cơn hen suyễn tương tự.

Kế hoạch hoạt động của hen suyễn

Hầu hết những người bị hen suyễn có thể kiểm soát được tình trạng của họ và có thể thoát khỏi hầu hết các triệu chứng của nó. Điều cần thiết nhất là bạn đến gặp bác sĩ của bạn để đưa ra chiến lược điều trị, hay còn gọi là kế hoạch hoạt động hen suyễn. Nó có thể xác định các kích thích đến bạn, đưa ra danh sách thuốc hàng ngày và lưu ý những điều cần làm khi xuất hiện cơn hen. Bạn có thể đến gặp bác sĩ để xem lại kế hoạch của bạn và điều chỉnh nó khi cần thiết.

Tránh những kích thích đến bạn

Đó là bước đầu tiên để kiểm soát hen suyễn của bạn, bạn có thể phải ở trong nhà khi chỉ số sương khói cao hay sử dụng tấm ga đệm đặc biệt chống lại mạt bụi. Cách tốt nhất để chống lại dị ứng trong nhà của bạn là loại bỏ nơi tạo ra và chứa nó như ở thú cưng, tấm thảm và đồ dùng được phủ vải hay lông. Lau dọn thường xuyên và sử dụng máy hút bụi với lớp lọc HEPA.

Tiêm phòng dị ứng

Nếu bạn không thể tránh khỏi những dị ứng làm kích thích đến cơn hen suyễn thì tiêm phòng có thể giúp bạn ít nhạy cảm hơn tới một số tác nhân cụ thể và có thể loại bỏ và giảm các triệu chứng bạn thường gặp phải. Một bác sĩ dị ứng có thể giúp bạn tìm ra loại thuốc phù hợp với bạn.

Sử dụng thuốc lâu dài

Nó hầu như rất quan trọng cho những người bị hen suyễn để tránh tất cả những kích thích mọi nơi. Nhiều người cần uống thuốc mỗi ngày để ngăn chặn các cơn hen suyễn, các loại thuốc được gọi là corticosteroids để bạn hít vào trực tiếp trong phổi là loại phổ biến nhất. Chúng hoạt động bằng cách giảm viêm trong đường hô hấp của bạn, khiến chúng ít nhạy cảm hơn với các chất gây dị ứng và kích thích có trong không khí.

Làm giảm nhanh chóng các cơn hen suyễn

Ngay cả khi bạn sử dụng thuốc lâu dài, triệu chứng hen suyễn thỉnh thoảng cũng xuất hiện. Thuốc hít cấp cứu thường có thuốc đồng vận beta2 tác dụng ngắn, chúng nhanh chóng làm giãn cơ đã thắt chặt đường hô hấp của bạn để không khí có thể vào và ra phổi của bạn. Thuốc này có tác dụng với hầu hết các cơn hen suyễn vì vậy bạn không cần phải đến bệnh viện.

Đo lường lưu lượng đỉnh

Bạn thổi vào một thiết bị đo lường (máy đo chức năng hô hấp) và nó sẽ đo lượng không khí đi ra khỏi phổi của bạn như thế nào. Bác sĩ có thể muốn bạn thực hiện kiểm tra để xem bệnh hen suyễn của bạn được kiểm soát như thế nào. Một thay đổi trong lưu lượng đỉnh có thể cảnh báo bạn về nguy cơ cơn hen suyễn có thể xảy ra sớm.

Biên dịch: Hồng Thắm

Nguồn: webmd